Algemeen.
Uit een oude landkaart uit 1567 blijkt dat de oudste kern van Zevenhuizen bestond uit zeven huizen en een korenmolen op de Rottedijk bij het Korenmolengat. Pas later is het huidige Zev
enhuizen als een lintdorp ontstaan. Ook Zevenhuizen is sterk betrokken geweest bij de vervening en werd net zoals Moerkapelle en Nieuwerkerk een veeneiland. Na de inpoldering van de veenplassen (de Tweemanspolder, Eendragtspolder en de Zuidplaspolder) is Zevenhuizen een agrarische gemeente geworden. Kenmerkend voor Zevenhuizen is de Dorpsstraat met zijn winkeltjes en oude pandjes, waar sinds 1986 het jaarlijkse Oogstfeest in september wordt gehouden. 
Door de komst van nieuwe wijken en de ligging aan de A12 is ook Zevenhuizen een aantrekkelijk dorp voor forensen geworden. Bij Zevenhuizen ligt in de Eendragtspolder de internationale roeibaan Prins Willem Alexander en is in die polder een extra waterberging gecreëerd bij hevige regenval.
Ook Zevenhuizen heeft mooie (rijks)monumenten. Een aantal worden hierna beschreven.
Hervormde Kerk (Dorpsstraat 170).
Tweebeukige kerk uit circa 1526 en herbouwd met gebruikmaking van gedeelten van het gotische muurwerk na een brand in 1699. Eenvoudige, gepleisterde toren, omstreeks 1500, met hoge, in 1967 vernieuwde, spits. Het gebouw heeft een lage toren van drie geledingen en een hoge in 1967 vernieuwde spits. Klokkenstoel met o.a. klok van J. Ouderogge, 1709, diameter van 100 cm. In 1824 vond een eerste, beperkte restauratie plaats, waarbij de consistorie op een andere plek werd gebouwd. In1943 werden beide torenklokken door de Duitsers gevorderd; 
de kleine klok, uit 1711, werd omgesmolten, de grote leed in 1944 onderweg naar Duitsland schipbreuk en keerde in 1946 terug in de toren. Bij de grote restauratie in 1966 en in 1968 – 1971 werd de toren onder handen genomen en de consistorie op de oorspronkelijke plaats herbouwd.
Voormalig Remonstrantse Kerk met hek (Dorpsstraat 139). Kerk uit 1866, gebouwd door de remonstranten ter vervanging van een 17de-eeuwse kerk. Deze kerk was weer een opvolger van een (in 1652 verbrande) houten kerk. De kerk ligt twintig meter naar achteren, gelegen tussen de woonhuizen Dorpsstraat 137 (de voormalige kosterswoning) en Dorpsstraat 141. Hierdoor is een voorplein ontstaan dat door een uit de bouwtijd stammend hekwerk wordt afgesloten. In 1954 werd deze Remonstrantse kerk verkocht aan de Vereniging van Vrijzinnig Hervormden uit Zevenhuizen, Nieuwerkerk aan den IJssel en Moerkapelle. De kansel ging echter naar de Remonstantse Geertekerk in Utrecht en ook het Avondmaas zilver ging naar elders.
Boerderijcomplex “Land Kanaän”(Eendrachtsdijk 4)
Boerderij van het type langhuis met een zomerhuis, een wagenschuur en een hek gebouwd in 1898 in traditioneel ambachtelijke stijl.
Hoeve “Wei- en Bouwlust” (Noordeinde 63).
Boerderij uit het midden van de 18e eeuw met afgeknotte puntgevel, waarin vlechtingen, vensters met houten kruiskozijnen en luiken, een deuromlijsting met verdiepte pilasters en hoofdgestel. De hoeve wordt gedekt door een pannen wolfdak.
Eendrachtsmolen (Rottekade 1).
Poldermolen uit 1721 op een stenen voet, waarop een houten, met riet gedekt achtkant. Ooit was de Eendrachtsmolen de bovenmolen van een niet meer bestaande molentweegang. De baard vermeldt een onjuist jaartal: 1651. Vlakbij deze molen ligt ook het Zevenhuizer Verlaat, uit 1740, die de Hennipsloot verbindt met de Rotte.
Molenviergang bestaande uit vier molens (Molenviergang 2 – 8).
Poldermolens uit circa 1729/1730, op een stenen voet, waarop een houten, met riet gedekt achtkant. De molens hebben bijna twee eeuwen het polderniveau (hoogte verschil 4,5 meter met de Rotte ) op peil gehouden.
Deze unieke Molenviergang is tot 1952 in vol bedrijf geweest. Na de oorlog heeft de Molenviergang in 1945 de toen geruïneerde polder in enkele weken droog gemalen. De molens zijn ook nu nog volledig in tact en maalvaardig. Ze draaien twee zaterdagen per maand. Voor meer informatie zie www.stichtingmolenvrienden.nl.
De boerderij ‘Voorzorg’ (Eendrachtsweg 1) .
Deze boerderij met bijbehorende hekken is een redelijk goed voorbeeld van een langhuisboerderij van omstreeks 1900, waarbij de voorgevel van het woongedeelte rijk is uitgevoerd in de traditie van de Overgangsarchitectuur met elementen uit de Neo-Renaissance en Chaletstijl. In het bijzonder is daarbij de ambachtelijke vaardigheid van het snijwerk van belang.
Voormalig Jachthuis The Jolly Duck (Korenmolengat 1).
Een huis uit 1920 gebouwd in een ambachtelijk traditionele bouwstijl. De Amerikaanse boordschutter John McCormick hield zich in dit huis schuil nadat hij in februari 1945 was neergestort in de buurt van Zoeterwoude. Tijdens de laatste maanden van de oorlog hielp McCormick een verzetsgroep. Vijf dagen voor het einde van de oorlog overvielen de Duisters het huis en kwamen McCormick en de Nederlandse verzetsman Van Rij om het leven, net zoals twintig Turkestanen aan de Duitse kant. Het jachthuis heeft na de oorlog de naam van het neergestorte vliegtuig gekregen.
